Βασίλης Παπακριβόπουλος

Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα να ακούς και να διαβάζεις για τις συνέπειες της ρύπανσης του περιβάλλοντος και τελείως διαφορετικό πράγμα, πραγματικά συγκλονιστικό, να έρχεσαι σε πραγματική επαφή μαζί τους. Αυτό ακριβώς συνειδητοποίησαν μερικές αμερικανικές οικολογικές οργανώσεις, οι οποίες οργανώνουν μια νέα, εντελώς διαφορετική εκδοχή οικοτουριστικών ταξιδιών: τα toxic tours επισκέψεις σε περιοχές πραγματικά κατεστραμμένες, δηλητηριασμένες από τις βιομηχανικές δραστηριότητες.

Μερικά χαρακτηριστικά δείγματα: η «πόλη του Άσθματος» στην ευρύτερη περιοχή του Λος Άντζελες  με τα γιγάντια συγκροτήματα χημικών βιομηχανιών και σφαγείων,  η βιομηχανική περιοχή του Brownsville που ρυπαίνει αφάνταστα τα νερά του Ρίο Γκράντε (από την μεξικανική πλευρά των συνόρων, η κατάσταση είναι κατά πολύ χειρότερη) και η επίσκεψη του σεληνιακού τοπίου που δημιουργούν στα Απαλάχια ‘Oρη τα γιγάντια ανοιχτά ανθρακωρυχεία που κατατρώγουν την περιοχή.  Μάλιστα, το πλέον ενδιαφέρον είναι ότι η τελευταία επίσκεψη οργανώνεται από την Καθολική Επιτροπή των Απαλαχίων, η οποία πιστεύει ότι το σακάτεμα της φύσης για την παραγωγή φτηνού ηλεκτρισμού από ρυπογόνο κάρβουνο αποτελεί πράξη ενάντια στη βούληση του Θεού (1).

Όμως, σίγουρα, η μεγαλύτερη «ατραξιόν» είναι το East Saint Louis του Ιλινόις, η πόλη την οποία είναι αδύνατον να βρει κανείς στο χάρτη! Αυτή η βιομηχανική πόλη που αναπτύχθηκε τον 19ο αιώνα και υπήρξε το κέντρο μεγάλων κοινωνικών αγώνων, πολύ γρήγορα συγκέντρωσε πλήθος μονάδων της νεογέννητης χημικής βιομηχανίας (για παράδειγμα η Monsanto δημιούργησε εδώ ένα γιγάντιο -και εξαιρετικά ρυπογόνο-συγκρότημα).  Όμως, η ανεξέλεγκτη ρύπανση που προκαλούσαν άρχισε να δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην πόλη, όπου καταγράφονταν τα υψηλότερα ποσοστά καρκίνου σε ολόκληρες τις ΗΠΑ. Συχνά, τα σπίτια πνίγονταν από τις αναθυμιάσεις των τοξικών ουσιών που έριχναν οι βιομηχανίες στο αποχετευτικό δίκτυο. Όλα αυτά -σε συνδυασμό με την προσπάθεια των βιομηχανιών να αντικαταστήσουν τους καλοπληρωμένους και πιο απαιτητικούς σε ζητήματα ασφάλειας Λευκούς βιομηχανικούς εργάτες με Αφροαμερικανούς- οδήγησαν μεγάλο μέρος των πιο εύπορων κατοίκων να εγκαταλείψει την πόλη.

Έτσι, όταν και οι απηρχαιωμένες πλέον βιομηχανικές μονάδες άρχισαν να κλείνουν την δεκαετία του 1970, δεν απέμενε πλέον καμία προοπτική γι’ αυτήν τη διαβρωμένη από τη ρύπανση πόλη, η οποία μετατράπηκε σε πόλη φάντασμα, γεμάτη ερειπωμένα και καμένα κτίρια και εργοστάσια. Μάλιστα, τα έσοδα του Δήμου κατέρρευσαν, σε σημείο ώστε, μεταξύ 1989-1994, σταμάτησε η αποκομιδή των απορριμμάτων και οι λιγοστοί κάτοικοι που απέμειναν (το 90% Αφροαμερικανοί, με ποσοστό ανεργίας 60%) υποχρεώθηκαν να καίνε τα σκουπίδια τους στα πεζοδρόμια, ενώ εμφανίστηκαν κοπάδια μεγάλων αρουραίων και μολυσματικές ασθένειες.

Έτσι, το 1993, η πολιτεία του Ιλινόις πήρε την απόφαση να διαγράψει αυτήν την πόλη-όνειδος από τον χάρτη των ΗΠΑ (2)!     

Πάντως, με αυτό το είδος τουρισμού μπορεί κανείς να είναι καλυμμένος κι από τα προβλήματα που δημιουργεί η αντιτρομοκρατική υστερία που έχει φτάσει στα όρια της παράνοιας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πράγματι, όπως διηγείται η εγκατεστημένη στις ΗΠΑ Γαλλίδα συγγραφέας Hélène Crié-Wiesner, η οποία θέλησε να δείξει την τοξική πλευρά της Αμερικής σε μια ομάδα συμπατριωτών της, ξεναγώντας τους στο απέραντο σύμπλεγμα διυλιστηρίων και χημικών βιομηχανιών που βρίσκεται μεταξύ Κόρπους Κρίστι και Μπωμόν (Τέξας), η παρουσία άγνωστων στην περιοχή ατόμων σήμανε συναγερμό των αρχών που κατέληξε σε εξονυχιστικές έρευνες του FBI…

Βασίλης Παπακριβόπουλος

1.            Ηλεκτρονική εφημερίδα www.rue89.com 11-7-2008, «Tourisme écolo aux USA : les horreurs du monde industriel»

2.           www.rue89.com/2008/05/20/east-saint-louis-ville-rayee-de-la-carte-des-etats-unis

Δαίμων της οικολογίας,

τ. 101, τ. 2/2010