2010, ΕΤΟΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ

H  βιοποικιλότητα

είναι κρίσιμος παράγων στη δική μας μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή αλλά οι σημερινοί τρόποι παραγωγής και κατανάλωσης μειώνουν τη ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων καθώς και τη δυνατότητά τους να μας προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Όσο περισσότερο κατανοούμε τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος  στα οικοσυστήματα, τόσο περισσότερο γίνεται σαφές ότι οι δυο κρίσεις - της βιοποικιλότητας και του κλίματος- πρέπει να αντιμετωπισθούν ως ενιαίο σύνολο.

Το κλίμα της Ευρώπης αλλάζει με ταχύ ρυθμό, ήδη παρατηρείται άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό και αυξημένη ξηρασία στη νότια Ευρώπη όπου οι βροχές μειώθηκαν κατά 20% μέσα στον εικοστό αιώνα σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο. Είναι απαραίτητο να υιοθετήσουμε μια τακτική που αντιμετωπίζει τα οικοσυστήματα στο σύνολό τους, προκειμένου να απαλύνουμε την κλιματική αλλαγή αλλά και να υποστηρίξουμε την προσαρμογή των κοινωνιών στα νέα δεδομένα.

Η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα προσφέρουν σκιά, καθαρό αέρα και νερό μειώνουν την ταχύτητα του ανέμου και της ροής των πλημμυρικών υδάτων, μειώνουν τη διάβρωση-ερημοποίηση, ρυθμίζουν τους κύκλους του αζώτου και του άνθρακα και προσφέρουν γενετικούς πόρους κατάλληλους για νέα περιβαλλοντική προσαρμογή.

Οι αλλαγές στη δομή, λειτουργία και σύνθεση των οικοσυστημάτων έχουν επιπτώσεις στην υγεία του περιβάλλοντος. Τα οικοσυστήματα της ξηράς και της θάλασσας απορροφούν τη μισή ποσότητα του ανθρωπογενούς διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα λόγω των δράσεων του ανθρώπου. H  δυνατότητα απορρόφησης και συγκράτησης άνθρακα τους δίνει ανεκτίμητη αξία εν όψει της κλιματικής αλλαγής. Η υποβάθμιση ή η καταστροφή  των οικοσυστημάτων έχει τη δυνατότητα εκπομπής μεγάλων ποσοτήτων αερίων θερμοκηπίου. Μεταξύ των εξαιρετικά πολύτιμων οικοσυστημάτων εντάσσονται και οι υγρότοποι.

Η Ελλάδα έχει αρκετούς μικρούς και μεγάλους υγροτόπους

Οι υγρότοποι έχουν πολλαπλές αξίες για τον άνθρωπο, διότι:

· η μεγάλη τους βιολογική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βελτίωση καλλιεργούμενων φυτών, αγροτικών ζώων και μικροοργανισμών, για ένα μέρος της επιστημονικής προόδου, ιδιαίτερα στην ιατρική, για πολλές τεχνολογικές καινοτομίες και για την ομαλή λειτουργία πολλών οικονομικών δραστηριοτήτων στις οποίες χρησιμοποιούνται ζωντανοί οργανισμοί,

· δίνουν νερό για ύδρευση και άρδευση, εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς, προστατεύουν από πλημμύρες, ενεργούν ως φίλτρα καθαρισμού ρύπων, μειώνουν τις ζημίες από παγετούς και καύσωνες,

· παράγουν αλιεύματα, συντηρούν θηράματα, δίνουν πλούσια τροφή σε αγροτικά ζώα,

· παρέχουν ευκαιρίες για αναψυχή, άθληση, οικολογικό τουρισμό, εκπαίδευση και έρευνα,

· είναι συνδεδεμένοι με την ιστορία, τη μυθολογία και την πολιτιστική παράδοση.

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία η τάση για αναγνώριση της τεράστιας σημασίας των υγροτοπικών πόρων της χώρας. Ωστόσο, η τάση αυτή δεν είναι ακόμη αρκετά ισχυρή ώστε να ανακόψει την υποβάθμιση που προκαλούν οι ασύνετες πρακτικές που ασκούνται στους υγροτόπους και τις λεκάνες απορροής τους. Η πορεία προς την αειφορική διαχείριση των υγροτοπικών και χερσαίων οικοσυστημάτων θα είναι συνεπώς μακρά και δύσκολη. Δικαιούμαστε όμως να αισιοδοξούμε, εφόσον διεξάγονται συντονισμένες προσπάθειες διατήρησης και οι κοινότητες γύρω από τις φυσικές περιοχές εμπλέκονται ενεργά στη διατήρηση και διαχείρισή τους.

Πηγές: 1. European Environmental Agency (EEA), 2. Μουσείο Γουλανδρή- ΕΚΒΥ (Ελληνικό Κέντρο Υγροτόπων)

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 101, 2/2010