"Μηδενική ανοχή" στην παράνομη υπαίθρια διαφήμιση τα τροχαία δυστυχήματα, η οπτική ρύπανση και η διαφάνεια

Κώστας Φωτεινάκης*

Α ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Το θέμα της υπαίθριας διαφήμισης και τη σχέση της με τα τροχαία δυστυχήματα, την οπτική ρύπανση των πόλεων και τη διαφάνεια το είχα αναπτύξει αναλυτικά στο περιοδικό ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ, τ. 25/2003 «Η οπτική ρύπανση και η υπαίθρια διαφήμιση» και τ.28/2004 «Υπαίθρια διαφήμιση: Ξανά στο προσκήνιο εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων».

Στα παραπάνω άρθρα παρουσιάζονταν η βασική νομοθεσία και το τελικό συμπέρασμα που προέκυπτε ήταν ότι «υπάρχει όλο το θεσμικό πλαίσιο, οι νόμοι και οι μηχανισμοί να απομακρυνθούν οι διαφημιστικές πινακίδες. Εκείνο που δεν υπάρχει είναι η πολιτική βούληση, ιδιαίτερα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανα στα τεράστια διαφημιστικά ταμπλό στις οροφές των κτηρίων, ακόμα και σε δημόσιες υπηρεσίες, πανό σε γέφυρες, διαφημίσεις κοντά σε ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους, σε φανάρια σηματοδότησης, δρόμους ταχείας κυκλοφορίας κλπ.

Οι λόγοι της αρχικής παρέμβασης με την αρθρογραφία το 2003, για τον αυστηρό έλεγχο της υπαίθριας διαφήμισης και την αποκαθήλωση των πινακίδων ήταν συγκεκριμένοι, ισχύουν και σήμερα και αυτοί είναι:

Διασπούν την προσοχή των οδηγών και συμβάλλουν στα τροχαία δυστυχήματα. Οι βάσεις στήριξης των διαφημιστικών ταμπλό αποτελούν αποδεδειγμένα αιτία θανατηφόρων τροχαίων, όταν τα τροχοφόρα για οποιοδήποτε λόγο παρεκκλίνουν της φυσιολογικής τους πορείας.

Συμβάλλουν στην οπτική ρύπανση των πόλεων.

Επειδή η υπαίθρια διαφήμιση σχεδόν απαγορεύεται, αν τηρηθεί το θεσμικό πλαίσιο, οι εμπλεκόμενοι σ΄ αυτήν για να εξασφαλίσουν την ανοχή ή την «άδεια» των υπευθύνων, χρησιμοποιούν αδιαφανείς διαδικασίες, σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος.

Ένας επιπρόσθετος λόγος, που στη συνέχεια προστέθηκε στην επιχειρηματολογία μας κατά της υπέρμετρης και εδώ παράνομης διαφήμισης, ήταν ότι «συμβάλλει στην προώθηση του υπερκαταναλωτισμού, δημιουργεί τεχνητές ανάγκες».1

Β. ΤΙ ΥΠΗΡΧΕ ΜΈΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ: Υπάρχει α) το Σύνταγμα β) Ο Νόμος 2946 για την Υπαίθρια Διαφήμιση (ΦΕΚ τ.Α΄/224/ 8-10-2001)γ) ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (άρ.11) δ) Η Κοινοτική Νομοθεσία και επιπρόσθετα:

Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει εκδώσει εγκυκλίους προς τους αρμόδιους φορείς της Αυτοδιοίκησης με τις οποίες τους ενημερώνει για το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την υπαίθρια διαφήμιση. Οι εγκύκλιοι αυτοί είναι: 37/Δ17α/01/117/ Φ5.1.1/2003,7/Δ17α/10/11/Φ.5.1.1/2004, 23183/2005. Επιπρόσθετα το Υπουργείο έχει στείλει την εγκύκλιο 34/αρ.πρωτ.15838/23-5-2007 με τον χαρακτηρισμό ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ προς τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις με την οποία μεταξύ των άλλων τονίζει ότι

«Θέλουμε εκ νέου να επισημάνουμε την αναγκαιότητα πλήρους ενεργοποίησής σας, σε θέματα ελέγχου, επιβολής κυρώσεων, αποκατάστασης της νομιμότητας και εξάλειψης γενικά του νοσηρού φαινομένου που έχει λάβει τελευταία μεγάλες διαστάσεις, καθώς πρόκειται για έναν τομέα αρμοδιότητάς σας που εμπλέκεται άμεσα με την οδική ασφάλεια, το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα του πολίτη και κατά συνέπεια θα πρέπει απαρέγκλιτα να αντιμετωπίζεται με μηδενική αντοχή, ανεξαρτήτως της ύπαρξης οιονδήποτε τεχνικών δυσκολιών…». Δυστυχώς το «νοσηρό φαινόμενο» και η τεράστια «ανοχή» της αυτοδιοίκησης συνεχίζεται και αυξάνεται. Στο Δήμο Χαϊδαρίου εδώ και δεκαετίες υπάρχουν παράνομες διαφημιστικές πινακίδες στην οροφή του Δημαρχείου!!! ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στα δημόσια κτήρια οι διαφημίσεις απαγορεύονται. (διάβαζε και στο επόμενο κεφάλαιο Γ.)

Αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας α) του Α΄ Τμήματος 909-910/2007 και β) της Ολομέλειας του ΣτΕ 168-169/2010.

Τοποθέτηση της Ολομέλειας της Βουλής 10/10/2008 και της Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας της Βουλής 16/12/2008 και 28/1/2009.

Εγκύκλιος 9/2009 του Αρείου Πάγου περί «Διαρκούς Εγκλήματος».2

Είναι ίσως από τις ελάχιστες φορές που δεν ζητάμε νέους νόμους, αλλά την εφαρμογή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου!!!

Γ. ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ.Χάρης Καστανίδης ζήτησε με παραγγελία του προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιωάννη Τέντε (1/2/2010) την άμεση εφαρμογή του νόμου που αφορά την παράνομη ανάρτηση διαφημιστικών πινακίδων στο οδικό δίκτυο και την επιβολή κυρώσεων σε βάρος εκείνων που παρανομούν.

Ο κ. Καστανίδης επισημαίνει, πως παρατηρείται ολιγωρία σε ότι αφορά τους ελέγχους, αλλά και ουσιαστική αδυναμία επιβολής κυρώσεων και τονίζει ότι «διατηρείται μια παράνομη κατάσταση η οποία προσβάλλει κυρίως το έννομο αγαθό της ασφάλειας των οδηγών και πεζών και εκθέτει την πολιτεία». Γιʼ αυτό το λόγο, ο υπουργός, ζητεί οι αρμόδιοι εισαγγελικοί λειτουργοί να προχωρούν στην άσκηση ποινικών διώξεων σε βάρος των παραβατών αλλά και να ζητούνται ευθύνες από τα αρμόδια όργανα που παραβιάζουν το καθήκον τους και δεν εφαρμόζουν το νόμο κάνοντας ελέγχους και αφαιρώντας τις παράνομες διαφημιστικές πινακίδες.

Σύμφωνα με το διαδικτυακό τόπο ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ3 λίγες ημέρες μετά την παραγγελία του κ. Καστανίδη, πραγματοποιήθηκε ενημέρωση των δημάρχων για την εφαρμογή της οδηγίας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Στην ίδια ανάρτηση αναφέρεται αυτολεξεί ότι «Ήδη με βάση την σχετική απόφαση το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. εξέδωσε διαταγή προς όλες τις υπηρεσίες για την εφαρμογή της εισαγγελικής οδηγίας αφού προειδοποιηθούν για τελευταία φορά οι αρμόδιοι φορείς. Εφαρμόζοντας το νόμο οι αστυνομικές αρχές πρόκειται να προχωρήσουν σε συλλήψεις, από τις οποίες ωστόσο εξαιρούνται οι αιρετοί των δήμων οι οποίοι απλώς θα μηνύονται. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΛ.ΑΣ. σκοπεύει να προχωρήσει σε 2 με 3 συλλήψεις ανά δήμο προκειμένου να στείλει το μήνυμα» (τα έντονα γράμματα δικά μας).

Οι νεώτερες εξελίξεις και η κατ΄ αρχάς αποφασιστικότητα του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Ι. Τέντε συνάντησαν την αντίδραση της «Πανελλαδικής Ένωσης Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και Υπαίθριας Διαφήμισης Ερμής», η οποία χρησιμοποιώντας ως απειλή την ανεργία και τη μέθοδο Βωβού για το Mall στον Ελαιώνα (που δεν απέδωσε) έχει ξεκινήσει καμπάνια και πιέσεις με σύνθημα «20.000 άνεργοι θα είναι άλλο ένα πλήγμα σε αυτή τη χώρα».

Σε αυτήν τη «νεκρώσιμη» καμπάνια των διαφημιστών απαντούν περισσότερες από 67 φορείς και κινήσεις πολιτών με κεντρικό σύνθημα: «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ - Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ»

Δ. ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ, ΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΟΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΩΝ ΠΟΛΗΣ, ΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΩΝ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ: Tα κόμματα, και ιδιαίτερα της Αριστεράς και της Οικολογίας καθώς και οι δημοτικές παρατάξεις που συμμετέχουν ή στηρίζουν, δεν πρέπει από εδώ και στο εξής να χρησιμοποιούν για την προβολή τους την υπαίθρια διαφήμιση.

Οι δήμαρχοι της ευρύτερης αριστεράς να είναι οι πρώτοι που άμεσα θα αρχίσουν να «ξηλώνουν» τις διαφημιστικές πινακίδες. Δικαιολογίες για πρακτικά προβλήματα δεν υπάρχουν.

Τα κινήματα πόλης και οι ευαισθητοποιημένοι για το φυσικό και το αστικό περιβάλλον πολίτες να συμπεριλάβουν στις δράσεις τους την αποκαθήλωση των διαφημιστικών πινακίδων.

Οι επιστήμονες που συνδέονται με την λειτουργία και την εμφάνιση των πόλεων οφείλουν και αυτοί να παρέμβουν.

Να στηριχτούν οι πρόσφατες αποφάσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης, της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου για την εφαρμογή με όλα τα μέσα του θεσμικού πλαισίου για την υπαίθρια διαφήμιση.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. «Για το ΑΕΠ, τον Πραγματικό Δείκτη Ευημερίας, τις Διαφημίσεις και τον ΥΠΕΡκαταναλωτισμό», 18/12/2008 http://www.scribd.com/doc/9723729/-Yperkatanalwtismos

Τις βασικές πληροφορίες 2,3 έχω πάρει από το blog ΔΙΑΔΡΟΜΗ http://www.diadromi.com/ του Δικηγόρου κ. Θανάση Τσιώκου-Πλαπούτα.

www.aftodioikisi.gr (8/2/2010)

*prosanatolismoi@hotmail.com

Δαίμων της Οικολογίας,

 τ. 102, 3/2010