|
Αρχή κειμένου
Ο ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΧΩΡΩΝ
Οι ανοιχτοί ελεύθεροι - δημόσιοι - χώροι αποτελούν την βασική ραχοκοκαλιά της κοινωνικής ζωής μιας πόλης και παράλληλα σηματοδοτούν και την ταυτότητά της. Είναι χώροι "αναπνοής" της πόλης και χώροι συνάντησης των κοινωνικών ομάδων.
Ο κατάλληλος σχεδιασ΅ός τους αποτελεί, ιδιαίτερα στις μέρες μας, μια εξόχως σημαντική πράξη, καθώς οι χώροι αυτοί συμβάλλουν καθοριστικά στην ποιότητα της ζωής και στη βελτίωση του μικροκλίματος του αστικού περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό ιδιαίτερη σημασία έχει αποκτήσει τόσο η επιλογή των κατάλληλων - φιλικών στο περιβάλλον- υλικών, όσο και της κατάλληλης φύτευσης και των λοιπών στοιχείων της διαμόρφωσης που μπορούν να δημιουργήσουν μικρές οάσεις ζωής στα πυκνοδομημένα αστικά κέντρα.
Είναι φανερό ότι οι πολιτισ΅ικές και οικονο΅ικές εκφάνσεις, συσχετίζονται ΅ε βασικές ανθρώπινες λειτουργίες επικοινωνίας, κίνησης και άνεσης και ότι όλα αυτά εκφράζονται ιδιαίτερα από τον τρόπο χρήσης κάθε αστικού ανοιχτού δη΅όσιου χώρου. Είναι επίσης αυτονόητο, ότι ο χώρος και οι φυσικές συνθήκες καθορίζουν κατά κάποιον τρόπο τις δραστηριότητες των ανθρώπων ΅έσα στον αστικό υπαίθριο χώρο.
Οι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι των αστικών περιοχών δεν αποτελούν μόνο πόλους έλξης για τους κατοίκους των πόλεων, αλλά θεωρούνται αποδεδειγμένα και ρυθμιστές των κλιματικών συνθηκών κάθε αστικής περιοχής, καθώς το περιβάλλον σε αυτούς τους χώρους διαφοροποιείται τοπικά από αυτό των πυκνά δομημένων περιοχών, παρέχοντας κατά κανόνα καλλίτερες θερμικές, οπτικές και ακουστικές συνθήκες, οι οποίες μπορούν να βελτιστοποιηθούν με την εφαρμογή των κατάλληλων στρατηγικών.
Έτσι, η βιοκλιματική προσέγγιση αποκτά και στην περίπτωση αυτή ιδιαίτερη σημασία, καθώς συμβάλλει καθοριστικά στην βέλτιση αξιοποίηση των τοπογραφικών και φυσικών δεδομένων, ανάλογα με τη χρήση του κάθε ελεύθερου χώρου.
Βασικό κριτήριο για τον σχεδιασμό των ελεύθερων δημόσιων χώρων αποτελεί σήμερα η εξασφάλιση άνεσης για τους κατοίκους των πόλεων σε όλες τις χρονικές περιόδους, χειμώνα-καλοκαίρι. Απαιτείται πλέον μια πιο εξειδικευ΅ένη μελέτη που θα εξετάζει τη σχέση άνθρωποςφύση", με αποκλειστικό σκοπό την ανάδειξη της κατάλληλης ΅ορφής αστικού σχεδιασ΅ού, που όχι μόνο θα ελκύει τους επισκέπτες, αλλά και θα τους επιτρέπει να παραμένουν περισσότερο χρόνο στους χώρους αυτούς να τους απολαμβάνουν.
Απαιτείται μια στρατηγική που βασίζεται σε μια ολιστική προσέγγιση στα ζητήματα οργάνωσης και σχεδιασμού του αστικού περιβάλλοντος, η οποία μπορεί να εγγυηθεί όχι μόνο ουσιαστική βελτίωση της εικόνας των χώρων αυτών, αλλά και της πόλης, μέσω της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής.
Μια προσέγγιση που ενσωματώνει τις αρχές του βιοκλιματικού και του ενεργειακού σχεδιασμού, λαμβάνοντας υπ' όψη την αλληλεπίδραση ελεύθερου και δομημένου χώρου, τον ρόλο της τοπογραφίας και του κλίματος, καθώς και των χαρακτηριστικών των χρησιμοποιούμενων υλικών, και τέλος την αξιοποίηση της φυσικής ενέργειας και των ευνοϊκών χαρακτηριστικών του τοπικού κλίματος.
Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός, σε πολεοδομικό και κτιριακό επίπεδο, ως παράμετρος του ενεργειακού σχεδιασμού, ολοκληρώνεται με την εφαρμογή συστημάτων και τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Ορθολογικής Χρήσης και Εξοικονόμησης Ενέργειας και συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης και αποτελεί σήμερα τη βάση για τον σχεδιασμό κτιρίων, οικοδομικών τετραγώνων και της ίδιας της πόλης. Προσφέρει εξασφάλιση υψηλότερης ποιότητας και περιβαλλοντικής απόδοσης (εξοικονόμηση ενέργειας για θέρμανση, ψύξη, ηλεκτροφωτισμό, θερμική και οπτική άνεση, κ.λ.π.).
Κατάλληλα διαμορφωμένοι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι μπορούν αφενός να συνδέσουν τμήματα των πόλεων με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, να διαμορφώσουν ευνοϊκό μικρικλίμα και να επηρεάσουν θετικά, τόσο το περιβάλλον, όσο και την κοινωνική συμπεριφορά των πολιτών.
Κάθε μελέτη διαμόρφωσης υπαίθριων αστικών χώρων πρέπει να επιδιώκει ανάδειξη και αξιοποίηση αυτών, μέσα από ποιοτικές παρεμβάσεις, που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής της ευρύτερης περιοχής και στην ανάδειξη της ταυτότητάς της, στην αναζωογόννηση των κοινωνικών σχέσεων και στη δημιουργία ευνοϊκού μικροκλίματος, λαμβάνοντας υπόψη, τόσο κριτήρια βελτιστοποίησης συνθηκών βιολογικής άνεσης των πολιτών, όσο και κριτήρια αναζωογόνησης των χρήσεων, μέσα και γύρω από αυτούς, κάλυψης απαιτήσεων και αναγκών των πολιτών και αξιοποίησης και διεποχιακής χρήσης τους.
Βασικός γνώμονας και κατεύθυνση του σχεδιασμού είναι πάντοτε ο ίδιος ο χρήστης, οι ανάγκες και οι προσδοκίες του. Ο άνθρωπος μεταφέρεται, μέσω της βιοκλιματικής προσέγγισης, κοντά στο περιβάλλον και στις ανθρώπινες αξίες, ενώ οι κατάλληλα διαμορφωμένοι υπαίθριοι αστικοί χώροι αποτελούν πόλους έλξης των πολιτών για ενημέρωση, ψυχαγωγία και ανάπαυση, καθώς ενισχύουν την ανάπτυξη νέων κοινωνικών σχέσεων και κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Τα οφέλη από τη βιοκλιματική διαμόρφωση των ελέυθερων δημόσιων χώρων είναι πολλαπλά για τις σύγχονες πόλεις κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά. Παράλληλα η προσπάθεια για βιοκλιματική διαμόρφωση των ελεύθερων δημόσιων χώρων συμβάλει στην ενδυνάμωση του ρόλου των τοπικών αρχών, τς συμμετοχής των πολιτών, καθώς και στην αναζωογόνηση ολόκληρων αστικών περιοχών.
Επεμβαίνοντας σε μια περιοχή, πέραν των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων, αναβαθμίζεται και το πολιτιστικό και το οικονομικό επίπεδο της ευρύτερης περιοχής και προς τούτο για κάθε περίπτωση εξετάζεται το οικονομικό υπόβαθρο της περιοχής και συντάσσεται ανάλογο πρόγραμμα με σκοπό και την βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την ενεργοποίηση μηχανισμών ανάπτυξης, τις δυνατότητες αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής, ενδεχόμενη αλλαγή των χρήσεων γης, κυκλοφοριακές και άλλες ρυθμίσεις.
Οι προοπτικές και δυνατότητες ανάλογων επεμβάσεων στον αστικό ιστό είναι πολλαπλές, τόσο σε επίπεδο αναπλάσεων υποβαθμισμένων αστικών περιοχών, όσο κυρίως σε επίπεδο διαμόρφωσης αυτών.
Η εφαρμογή αρχών βιοκλιματικού σχεδιασμού μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα σχεδιασμού και εφαρμογής και για άλλα έργα ανάπλασης των Δήμων ή της Περιφέρειας και να προβληθεί ως άριστο παράδειγμα αειφόρου κατασκευής στο αστικό περιβάλλον σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Παράλληλα, συμβάλλει στην απόκτηση εμπειρίας σε άλλες εφαρμογές, σχεδιασμός ανοιχτών χώρων, παρεμβάσεις στον υφιστάμενο πυκνό αστικό ιστό, περιπτώσεις ολοκληρωτικής ανάπλασης μιας περιοχής, κ.λ.π..
Μέσω ενός ήδη δρομολογημένου πρωτοποριακού για τα ελληνικά δεδομένα συστήματος συγχρηματοδότησης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και σε συνδυασμό με την εφαρμογή καινοτόμων σχεδιαστικών παρεμβάσεων, μπορεί να αποτελέσει δείγμα γραφής για ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο τα επόμενα χρόνια.
Η προβολή των Ο.Τ.Α. μέσα από ένα συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης το οποίο θα κινείται με βάση την εφαρμογή του βιοκλιματικού σχεδιασμού στις αναπλάσεις και σε διαμορφώσεις των υπαίθριων ελεύθερων χώρων θα έχει άμεσα πολλαπλά οφέλη, τόσο στην αναβάθμιση της ποιότητας του αστικού χώρου και στην ενδυνάμωση των κοινωνικών σχέσεων, όσο και στην θετική εικόνα των τοπικών αρχόντων, που θα αναδειχθούν ως πρωτοπόροι σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι του Δήμου να ευαισθητοποιηθούν, να αναγνωρίσουν και να στηρίξουν την προσπάθεια αυτή προς κάθε κατεύθυνση.
|
Επιστροφή