Καταγωγή-ιστορικό. Φυτό της αμερικανικής ηπείρου, ήρθε στην Ευρώπη πριν από 400 χρόνια και στην Ελλάδα το 1818. Το όνομά της το οφείλει στην ιταλική ονομασία “tomata”.

Περιγραφή του φυτού. Φυτό θαμνώδους μορφής με πολλούς πλευρικούς βλαστούς, εκτός από τον κεντρικό, που μπορεί να φέρουν άνθη και καρπούς. Τα φύλλα της είναι σύνθετα χνουδωτά. Οι ταξιανθίες εμφανίζονται πάνω στους βλαστούς μετά από 3 φύλλα και ο αριθμός τους είναι από 3-20 άνθη. Όσο μεγαλύτερος είναι ο καρπός τόσο μικρότερος είναι ο αριθμός των ανθέων.

Ποικιλίες. Δύο μεγάλες ομάδες τομάτας που περιλαμβάνουν ένα πολύ μεγάλο αριθμό ποικιλιών και υβριδίων καλλιεργούνται σήμερα. Η πρώτη ομάδα είναι η τομάτα νωπής κατανάλωσης και οι καρποί μπορεί να είναι από μέγεθος πολύ μικρό κερασιού, μέχρι αρκετά μεγάλο. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει τη λεγόμενη βιομηχανική τομάτα που προορίζεται για όλα τα βιομηχανικά προϊόντα της τομάτας (σάλτσες, χυμούς, πάστες κλπ.).

Πολλαπλασιασμός. Καλοκαιρινό φυτό, πολλαπλασιάζεται με σπόρο από την άνοιξη ή όλο το χρόνο αν καλλιεργείται σε θερμοκήπιο. Η σπορά γίνεται σε κιβώτια σποράς ή σε ατομικά γλαστράκια.

Μεταφύτευση. Εύκολο φυτό στη μεταφύτευση η τομάτα μεταφυτεύεται όταν το φυτό έχει αποκτήσει 3-4 πραγματικά φύλλα. Ακόμα και γυμνόριζο μπορεί να εγκατασταθεί καλά στο έδαφος όπου φυτεύεται σε αποστάσεις 1×0,5 μ.

Καλλιεργητικές περιποιήσεις. Αν το φυτό της τομάτας υποστυλωθεί, χρειάζεται ορισμένες επεμβάσεις κλαδέματος των πρώτων τουλάχιστον πλευρικών βλαστών που εκπτύσσονται από τις μασχάλες των φύλλων. Στη συνέχεια γίνονται μόνο διορθωτικά κλαδέματα αφαίρεσης είτε βλαστών είτε φύλλων, προκειμένου να μην υπάρχει πολύ πυκνή βλάστηση και οι καρποί να φωτίζονται επαρκώς. Οι αφίδες και ο τετράνυχος από πλευράς εχθρών και ο περονόσπορος και το ωίδιο από πλευράς ασθενειών, είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η τομάτα.

Συγκομιδή. Η τομάτα συγκομίζεται στο στάδιο του κοκκινίσματος του καρπού. Αν όμως πρέπει να ταξιδέψει ή να συντηρηθεί επί μακρόν, μπορεί να κοπεί στο στάδιο έναρξης του κοκκινίσματος, αφού στη συνέχεια, αν αφεθεί στο ηλιακό φως, μπορεί να κοκκινίσει κανονικά και εκτός φυτού.

Χρήσεις. Νωπή ή μαγειρεμένη, σε συνδυασμό με τα προϊόντα της βιομηχανικής τομάτας, είναι ένα προϊόν που δεν λείπει από το ελληνικό τραπέζι σχεδόν καμία ημέρα.

Συντήρηση: Στο ψυγείο οι ώριμοι καρποί μπορούν να συντηρηθούν για λίγες ημέρες (5-7), προστατευμένοι όμως από αφυδάτωση. Οι πιο ανώριμοι μπορούν να συντηρηθούν για ακόμα μεγαλύτερο διάστημα (10-12).

πηγή: "Οδηγός καλλιεργειών" από τη σειρά "Σχολικός κήπος", έκδοση Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ευώνυμος Οικολογική Βιβλιοθήκη, ΟΜΕ ΕΠΕ